تا همین چند وقت پیش استفاده کردن از مکمل های بدنسازی به شدت از طرف مردم معمولی منع میشد. البته این موضوع کاملاً قابل درک و منطقی بود، زیرا رسانهها و خصوصاً تلویزیون و رادیو به شکل مفصل و پیوسته دربارهی عوارض مکمل های بدنسازی تقلبی برنامه میساختند. اما خوشبختانه اندک اندک این تصور منفی که نسبت به تمام مکمل های بدنسازی وجود داشت، کمرنگ شد. آگاهی دادن رسانهها، به خصوص رسانههای مجازی، باعث شد مردم بدانند اگر به شکل اصولی و صحیح از مکمل مطمئن، مناسب و اصل استفاده کنند، نتایج بهتری در ورزش و به خصوص بدنسازی میگیرند.
اما باید بدانیم که عوارض مکمل های بدنسازی محدود به مکمل های بدنسازی فاسد، تاریخ مصرف گذشته یا تقلبی نیست. هر محصولی، هر چه قدر هم باکیفیت و مرغوب باشد به دلایل گوناگون میتواند برای بعضی از افراد عوارض جانبی همراه بیاورد. عوارض مکمل های بدنسازی طیف بسیار گستردهای را در بر دارد. ما در این مقاله از وبلاگ داروخانه آنلاین دارو به عوارض مکمل های بدنسازی و همهی سؤالات و ابهامها دربارهی آنها پاسخ میدهیم.
همان طور که گفتیم و حتی از نام آنها نیز پیدا است، مکمل های بدنسازی کاملکنندهی مسیر شما در رسیدن به بدنی سالم و متناسب هستند. آنها میتوانند کمکتان کنند تا با استقامت بیشتری در تمرینها داشته باشید، در ورزشهای قدرتی به شما قدرت میدهند، زمان ریکاوری عضلات را پس از تمرین کاهش میدهند، انرژی شما را افزایش میدهند، یا سوخت و ساز چربی را در بدن شما بالا میبرند.
شایع ترین عوارض مکمل های بدنسازی چیست؟
عوارض مکمل های بدنسازی دامنهای بسیار گستردهتر از آن چیزی که ما گمان میکنیم، دارند. این عوارض جانبی گاه به دلیل حساسیت، گاه به دلیل مصرف نادرست، گاه به دلیل مصرف با دوز بیش از حد و گاهی هم صرفاً به دلیل این که مکمل با شرایط بدنی شما سازگار نبوده است، بروز میکند. البته نباید از یاد برد که همهی این موارد با فرض تهیه شدن مکمل از یک فروشندهی معتبر و اصل بودن مکمل خریداری شده مطرح میشوند. زیرا مکمل تقلبی، تاریخ مصرف گذشته و یا فاسد به هر شکلی به شدت برای سلامتی مضر است و حتی میتواند باعث مرگ مصرفکننده شود. در ادامه به تعدادی از این عوارض جانبی اشاره خواهیم کرد:
– علائم گوارشی
– اسهال
– تهوع
– استفراغ
– تب
– درد شکمی
– ضعف
– درد قفسهی سینه
– تنگی نفس
– زرد شدن پوست
– زرد شدن سفیدی چشمها
– ادرار به رنگ قهوهای
– اختلال خواب
– اختلال در فشار خون
– و …
به این نکتهی بسیار مهم دقت کنید که در صورت مشاهدهی هر یک از این علامتها و عوارض پس از شروع مصرف مکمل بدنسازی، فوراً مصرف مکمل را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
چرا ورزشکاران مکمل های بدنسازی مصرف میکنند؟
مکمل های بدنسازی انواع خاصی از مکمل هستند که برای ورزشکاران، به خصوص بدنسازان و ورزشکاران حرفهای طراحی و تولید میشوند. این محصولات به ورزشکاران کمک میکنند که مسیر رسیدن به اهدافشان را در ورزش آسانتر طی کنند و بدون عوارض جانبی شدید مسیر رسیدن به این اهداف را کوتاهتر کنند. این مکمل های بدنسازی بسیار متنوع هستند و به مقاصد مختلفی تولید و مصرف میشوند.
کراتین، کافئین، پورتئین وی و … بعضی از این مکمل های بدنسازی نام دارند. اکثر این مکمل ها برای افزایش دادن حجم عضلات مصرف میشوند، اما میتوانند منابع انرژی باشند، خونرسانی و اکسیژنرسانی را بیافزایند، به قدرت شما در تمرینات اضافه کنند و یا مدت زمان ریکاوری پس از تمرین را کوتاهتر کنند.
اگرچه مصرف کردن مکمل های بدنسازی میتواند برای شما مفید باشد و مزیتهایی داشته باشد، اما نباید عوارض مکمل های بدنسازی را نیز از نظر دور داشت. همچنین دانستن این نکته نیز بسیار مهم است که با داشتن یک برنامهی غذایی سالم و متعادل، حاوی میوه، سبزیجات و پروتئینهای گیاهی و حیوانی به اندازهی کافی به علاوهی اصلاح کردن سبک زندگی، میتوان به سلامت و اندام متناسب دست یافت.
انواع مکمل های بدنسازی و عوارض آن ها
ما افرادی بسیار متفاوت هستیم و طبیعی است که خواستهها و اهداف ما هم به همین اندازه متکثر باشند. بله، بسیاری از افراد این روزها ورزش میکنند. خصوصاً اقبال عمومی نسبت به ورزش بدنسازی بسیار بیشتر از گذشته شده است. اما آیا همهی کسانی که در کلاس بدنسازی ثبت نام میکنند هدف یکسانی دارند؟ پاسخ البته منفی است.
هدف یکی از شرکتکنندگان میتواند کم کردن حجم چربیهای اضافهی بدن باشد، هدف یکی دیگر رسیدن به اندامی خوشتراش و کمری باریک، هدف یک نفر _مثلاً یک نوجوان_ استفاده از فرصت و بلند شدن قد و هدف دیگری صرفاً داشتن یک بدن سالم. به همین دلیل است که هر شخص متناسب با هدف، شرایط فیزیک و سلامتی و توانایی خود یک برنامهی تمرینی دارد و استفاده از یک نوع خاص و گاه حتی یک نام تجاری خاص از آن مکمل به او توصیه میشود. اگر میخواهید دربارهی تعدادی از پرمصرفترین و محبوبترین مکمل های بدنسازی و عوارض مکمل های بدنسازی بیشتر بدانید، در ادامهی این مقاله نیز با ما همراه باشید.
عوارض مکمل وی
مکمل وی پروتئین یا همان مکمل پروتئین آب پنیر، اکثر اوقات به صورت پودری تهیه میشود. تا چند سال پیش این محصول یکی از دورریزهای صنعت لبنیات و پروسهی تولید پنیر بود، اما خوشبختانه این روزها دیگر کمتر کسی با آن آشنا نیست و از مزیتهایش چیزی نمیداند. پروتئین وی حاوی تعداد زیادی از آمینو اسیدهای ضروری است و به سرعت جذب بدن میشود. با مصرف پروتئین وی، میتوانید به قدرت خود اضافه کنید، عضله بسازید و از حجم چربی اضافهای بدن خود کم کنید. اما این محصول مفید چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
پروتئین وی در صورت مصرف خوراکی به صورت مناسب و طبق دستورالعمل برای بزرگسالان بیخطر است. اما دوزهای بالای پروتئین وی میتواند عوارض جانبی مختلفی مانند افزایش حرکات روده، آکنه، حالت تهوع، تشنگی، نفخ، کاهش اشتها، خستگی و سردرد ایجاد کند.
عوارض مکمل گینر
گینرها یکی دیگر از انواع مکمل های بدنسازی هستند. این محصولات نیز معمولاً به شکل پودری تولید میشوند. ترکیبات این مکملها از حدود ۸۰ درصد کربوهیدرات و ۲۰ درصد پروتئین تشکیل میشود. گینرها با وجود آن که مخالفان و منتقدان زیادی دارند، محبوب آن دسته از بدنسازان و ورزشکارانی هستند که به راحتی وزن، حجم و عضله اضافه نمیکنند. همچنین مصرف این مکملها بین کسانی که با شدت بسیار بالا تمرینهای قدرتی دارند نیز رایج است، زیرا به خوبی میتواند انرژی لازم را برای آنها فراهم کند. همان طور که گفتیم منتقدان و مخالفان این محصولات بسیار زیادند. اما دلیل این مخالفتها چیست و گینر ممکن است باعث چه عوارضی شود؟
آسیب به کلیهها، اختلال در عملکرد طبیعی کبد، افزایش احتمال مبتلاء شدن به دیابت، مشکلات گوارشی و هضم تنها بخشی از عوارض جانبی گینرها است. گیمرها خصوصاً برای افرادی که حساسیت غذایی دارند یا دستگاه گوارش آنها تحمل بعضی از مواد غذایی را ندارد نیز دردسرساز است. با این حال اگر بر روی مصرف گینر مُصر هستید، پیشنهاد این است با دوزهای کمتر شروع کنید و آن را به تدریج افزایش دهید تا عوارض تا حد امکان کم شوند.
عوارض مکمل کراتین
کراتین یکی از مکمل های بدنسازی است که به خاطر فایدههای سلامتی متعددش به غیرورزشکاران هم تجویز میشود. مهمترین وظیفهی کراتین این است که انرژی عضلات شما را تأمین کند. حدود نیمی از کراتین لازم برای بدن از طریق رژیم غذایی شما تأمین و بقیه در کبد و کلیهها تولید میشود. بسیاری از ورزشکاران برای افزایش قدرت و بهبود عملکرد از مکمل های کراتین استفاده می کنند. این مکملها در افراد سالم نسبتاً بیخطر هستند. کراتین میتواند عملکرد مغز را تقویت کند، در درمان بعضی اژ بیماریهای مؤثر باشد، عملکرد شما را در جلسات تمرین بهبود بخشد و رشد عضلانی را تسریع کند. اما این عوارض جزئی و کمخطر چه هستند؟ این عوارض از کمآب شدن بدن، گرفتگی عضلات و افزایش وزن تا آسیب به کبد و کلیه را در بر دارد. به نظر میرسد تعریف افراد از عبارت «نسبتاً بیخطر» هم با هم متفاوت است!
عوارض مکمل گلوتامین
گلوتامین یک واحد ساختمانی برای ساختن پروتئین در بدن انسان است. همچنین برای ساخت سایر اسیدهای آمینه و گلوکز نیز ضروری است. مکمل های حاوی گلوتامین ممکن است به عملکرد بهتر روده، عملکرد قویتر سیستم ایمنی و سایر فرآیندهای بدن کمک کنند، به خصوص در مواقع استرس که بدن به گلوتامین بیشتری نیاز دارد. اکثر مردم زمانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده یا به التیام یک زخم بزرگ مانند سوختگی یا بخیههای جراحی نیاز دارند میتوانند از مصرف مکمل گلوتامین سود ببرند. اگرچه ال گلوتامین در غذاها و مکملها یافت میشود، مصرف مکمل ال-گلوتامین ضروری نیست زیرا جزء آمینو اسیدهای غیر ضروری است. با این اوصاف احتمالاً مصرف کردن مکمل ال گلوتامین بیش از حد میتواند عوارض و مضرات جدی برای بدن داشته باشد. تعریق بیش از حد، خشکی دهان، درد کمر، درد و التهاب مفاصل یا عضلات، درد شکمی و استفراغ بخشی از این عوارض جانبی هستند.
عوارض مکمل ال کارنتین
ال کارنتین نه فقط در بین ورزشکاران، بلکه بین کسانی که به دنبال وزن کم کردن و تناسب اندام هستند هم یک مکمل شناخته شده است. این مادهی شیمیایی به طور طبیعی در کبد، کلیهها و مغز ما تولید میشود. وجود ال کارنتین برای عملکرد صحیح و طبیعی قلب و مغز واجب است. به علاوه حرکت آسان عضلات و بسیار دیگر از فرآیندهای بدن وابسته به وجود ال کارنتین است. مهمترین دلیلی که افراد را ترغیب میکند مکمل ال کارنتین مصرف کنند، این است که ال کارنتین کمک میکند چربیهای اضافی بدن به انرژی تبدیل شوند. با این حال سردرد، اسهال، استفراغ، اختلال در خواب، پایین آمدن قند خون و بالا رفتن تری گلیسیرید در مبتلایان به دیابت بخشی از عوارض جانبی احتمالی مصرف مکمل های ال کارنیتین است.
عوارض مکمل کافئین
برای اکثر مردم دنیا شنیدن نام کافئین مساوی است با به یاد آوردن طعم و بوی یک فنجان قهوه. اما این مادهی شیمیایی تنها در دانههای قهوه یافت نمیشود. از طرفی آن قدر فایده دارد که آن را به مکمل نیز تبدیل و مصرف کنند. قرصهای کافئین مکمل هایی هستند که سیستم عصبی مرکزی را تحریک میکنند تا به افراد کمک کنند بیدار، هوشیار و متمرکز بمانند. این قرصها همچنین میتوانند عملکرد ورزشی را بهبود بخشند و میگرن و سردردهای تنشی را تسکین دهند. نتایج تحقیقات نشان داده است که مصرف کافئین باعث افزایش ترموژنز یا تولید گرما میشود که دمای بدن شما را افزایش می دهد و به شما کمک میکند کالری بیشتری بسوزانید. کافئین همچنین میتواند ذخایر کربوهیدرات عضلانی را که دلیل افزایش چربیسوزی است، حفظ کند. این میتواند عملکرد استقامتی را در تمرین ورزشی افزایش دهد.
مصرف مکمل کافئین میتواند باعث بیخوابی، عصبی بودن، بیقراری، حالت تهوع، افزایش ضربان قلب و عوارض جانبی متعدد دیگری شود. دوزهای بیش از حد مجاز ممکن است باعث سردرد، اضطراب و درد قفسهی سینه نیز بشود. زمانی که کافئین در دوزهای بسیار بالا استفاده شود، بسیار خطرناک است، زیرا میتواند باعث ضربان قلب نامنظم و حتی مرگ شود.
عوارض مکمل های بدنسازی برای آقایان
بدن ما انسانها در بسیاری از مسائل و فرآیندها فارغ از سن و جنسیت با یکدیگر شباهت دارند. اما هر یک از این عوامل میتواند بر بسیاری از فرآیندها و واکنشهای بدن ما اثر متفاوت بگذارد. عوارض مکمل های بدنسازی برای مردان نسبت به عوارض مکمل های بدنسازی برای زنان متفاوت است. البته مصرف این مکملها بین آقایان بسیار متداول تر از خانمها است و این خود آقایان را بیشتر در معرض عوارض جانبی مصرف این محصولات قرار میدهد. علائم میتواند غیر اختصاصی باشد، مانند بیحالی، خستگی، خلق و خوی بد، تحریکپذیری و پایین آمدن تمرکز. مشکلات خاصتر شامل ریزش مو با الگوی مردانه، آکنه، آسیب کبدی، افزایش خطر بیماریهای قلبی و عروقی، استئوپنی یا پوکی استخوان، کاهش تراکم تودهی عضلانی و قدرت، افزایش توده چربی و ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینهها در مردان) است.
عوارض مکمل های بدنسازی برای خانم ها
عوارض جانبی کوتاه مدت مکمل های بدنسازی برای زنان میتواند شامل گرفتگی عضلات، سردرد، اضطراب، فشار خون بالا و درد قفسهی سینه باشد. بسیاری از مکمل های قبل از تمرین (pre work out) اغلب حاوی مقادیر زیادی کافئین هستند. کافئین مبتلا شدن به کیستهای تخمدان پلی کیستیک را تضمین میکند. برخی از مکمل ها حاوی ۴۰۰ میلی گرم کافئین هستند که معادل تقریباً چهار فنجان قهوه است. به همین دلیل زنان، خصوصاً زنانی که با تخمدان پلی کیستیک درگیر هستند، در انتخاب و مصرف مکمل های بدنسازی دقت کنند.
عوارض مکمل های بدنسازی برای نوجوانان
البته که ورزش کردن و مراقبت از سلامتی و تناسب اندام در هر سنی یک عادت خوب و پسندیده است. اما اگر این عادت پسندیده خصوصاً در سنین نوجوانی به افراط کشیده شود میتواند عوارض جدی و حتی گاه غیر قابل جبران بر جای بگذارد.
خطرناک ترین این محصولات توانایی خود را در کوچک کردن دور کمر، ساخت تودهی عضلانی و افزایش انرژی نشان می دهند. نوجوانانی که از مکمل های غذایی و ورزشی برای کاهش وزن، افزایش وزن یا عضلهسازی استفاده میکنند، ممکن است خود را در معرض آسیب جدی و حتی مرگ قرار دهند. بله، شما با مصرف این مکملها استقامت بیشتری احساس خواهید کرد، اما نوجوانان به ویژه در معرض برخی عوارض جانبی جدی هستند. از جملهی این خطرات میتوان به بالا رفتن ضربان قلب، استفراغ، سرگیجه و آسیب احتمالی عضلانی اشاره کرد.
عوارض مکمل بدنسازی بر کبد
تمام خونی که از معده و روده خارج میشود از کبد عبور میکند. کبد این خون را پردازش، تجزیه و متعادل میکند، مواد مغذی را به آن میافزاید و همچنین داروهایی را که مصرف میکنیم به شکلهایی متابولیزه میکند که برای بقیه بدن مناسبتر یا غیر سمی است. حتی با همین توضیح کوتاه نیز میتوان فهمید نقش کبد در بدن چه قدر مهم است و متأسفانه در سالهای اخیر مرگ به دلیل بیماری و نارسایی کبد بسیار شایعتر از گذشته شده است.
مکمل های بدنسازی که حاوی AAS (Anabolic androgenic steroids) هستند میتوانند منجر به آسیب کبدی، از جمله هپاتیت کلستاتیک شدید شوند که درمانش ممکن است ماهها طول بکشد. نتایج یک مطالعهی جدید نشان میدهد مردانی که مکمل های بدنسازی مصرف میکنند ممکن است آسیب کبدی را تجربه کنند. آزمایشها نشان داد که بسیاری از مکملها حاوی استروئیدهایی هستند که در برچسب محصول ذکر نشده است. محققان و پزشکان دربارهی خرید محصولات غیرقانونی و تقلبی و مصرف خودسرانهی مکمل های بدنسازی به شدت هشدار میدهند.
آیا مکمل های بدنسازی مردان را عقیم میکند؟
از آن جایی که استروئیدهای آنابولیک تعادل هورمون تستوسترون و سایر هورمونهای باروری مردانه را مختل میکنند، استفاده از استروئیدها میتواند باعث کاهش کیفیت اسپرم و کاهش تعداد اسپرم شود. نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ میلادی نشان داد که وقتی مردان نابارور از مصرف مکملهای پروتئینی خودداری میکردند، افزایش قابل توجهی در متوسط غلظت اسپرم خود داشتند. اینها میتوانند شامل داروها یا مکمل های هورمونی باشند که برای کمک به حجم دهی عضلات، افزایش سطح انرژی یا بهبود میل جنسی مصرف میشوند. چیزی که برخی از مردان ممکن است ندانند این است که مصرف بعضی از این مکملهای شیمیایی و هورمونی میتوانند خطر ناباروری را افزایش دهند.
تأثیر مکمل بدنسازی بر نعوظ
افزودن حجم زیادی از پروتئین یه برنامهی غذایی، یکی از اولین اقدامات کسی آیت که ورزش بدنسازی را شروع میکند. پروتئینها نقش مهمی در حیات همهی موجودات دارند، اما به نظر میرسد وقتی بیش از حد مصرف شوند عوارضی نیز دارند. به گفتهی دانشمندان، پیروی از یک رژیم غذایی با پروتئین بالا میتواند سطح هورمون تستوسترون مردان را کاهش دهد و به این ترتیب منجر به اختلال نعوظ و کم شدن تعداد اسپرم شود. مردانی که به دنبال عضلهسازی یا کاهش وزن هستند، اغلب تشویق میشوند که مقادیر زیادی گوشت بدون چربی، ماهی و شیکهای پروتئینی مصرف کنند. این افراد احتمالاً با خواندن مطلب حاضر در تصمیم خود تجدید نظر خواهند کرد.
آیا مکمل های بدنسازی باعث نازایی میشود؟
متخصصان میگویند که پودر پروتئین ساده (در مقادیر معقول و توصیه شده و کمتر از آن) به احتمال زیاد برای باروری زنان یا در دوران بارداری اثر بدی نخواهد داشت. با این حال اکثر پودرهای پروتئینی موجود در بازار علاوه بر پروتئین مواد افزودنی زیادی در خود جای دادهاند. ویتامینها و مواد معدنی مثالهایی از این افزودنیها است. اگر در حال اقدام برای بارداری هستید، شاید بهتر باشد با پزشک متخصص زنان خود در این باره مشورت کنید.
عوارض مکمل های بدنسازی تقلبی
متأسفانه اگر بخواهیم عوارض مکمل های بدنسازی تقلبی را برای شما فهرست کنیم، طولانیتر از تصورتان خواهد بود. این عوارض جانبی گاه به دلیل حساسیت، گاه به دلیل فاسد شدن محصول و گاهی به دلیل تقلب در. محتویات آن، بروز میکند. این جا همان جایی است که اهمیت خریدن مکمل های بدنسازی از یک فروشگاه معتبر مانند داروخانه آنلاین دارو مشخص میشود. مکمل تقلبی، تاریخ مصرف گذشته و یا فاسد به هر شکلی به شدت برای سلامتی مضر است و حتی میتواند باعث مرگ مصرفکننده شود. در ادامه به تعدادی از این عوارض جانبی اشاره خواهیم کرد:
– اختلال در عملکرد دستگاه گوارش
– استفراغ
– تهوع
– اسهال
– تب
– دل درد
– ضعف و بیحالی
– درد در قفسهی سینه
– تنگی نفس
– زرد شدن پوست و بخش سفید چشمها
– ادرار به رنگ قهوهای یا رنگی نامعمول
– اختلال در خواب شبانه
– اختلال در فشار خون
نحوه تشخیص مکمل بدنسازی اصل از تقلبی
این مبحث آن قدر مفصل و پیچیده است که خود میتواند موضوع یک مقالهی جداگانه باشد. اما اگر بخواهیم به صورت کوتاه و مختصر بگوییم، باید کار را به حواس پنجگانهی خود واگذار کنید. مقداری از پودر مکملی که تهیه کردهاید را در آب بریزید و هم بزنید. اگر پودر در آب حل شد و اثری از آن ته ظرف باقی نماند، به احتمال بسیار زیاد مکمل شما مرغوب و اصل است. نکتهی دیگر توجه به طعم این مکملها است. طعم مکمل تقلبی یا فاسد بسیار بد و تقریباً غیر قابل تحمل است.
این مکملها همچنین بویی زننده و تند دارند. بافت پودرهای پروتئین تقلبی یکدست و صاف نیست و ممکن است در آن آلودگی یا اجزاء اضافه نیز دیده شود. با این که این روشها میتوانند در تشخیص مکمل اصل از مکمل تقلبی بسیار کمککننده باشند، پیشنهاد امید بر این است که مکمل های بدنسازی را از فروشگاهی معتبر بخرید. شما میتوانید انواع و اقسام مکمل های بدنسازی مانند پروتئین وی، کراتین و گلوتامین را از داروخانه آنلاین دارو بخرید و از اصالت و مرغوبیت آن کاملاً مطمئن باشید.
در مکمل های ورزشی و بدنسازی از چه ترکیباتی استفاده میشود؟
ترکیبات مکمل های بدنسازی از یک نام تجاری تا نام تجاری دیگر بسیار متفاوت است. اما از جمله پرمصرفترین مواد در اینگونه مکملها میتوان به مقادیر زیاد پروتئین، اسید آمینههای شاخهدار (BCAA)، گلوتامین، آرژنین، اسیدهای چرب ضروری، کراتین، HMB، پروتئین آب پنیر و ZMA اشاره کرد.