طریقه مصرف مکمل آمینو اسید چگونه است؟
یکی از محبوبترین رشتههای ورزشی در تمام دنیا و البته کشور خودمان ایران، بدنسازی است. اگرچه در میان افراد غیر متخصص جامعه جا افتاده است که استفاده کردن از مکملهای بدنسازی خطرناک، بیماریزا و حتی مرگآفرین است، اما به واقع چنین نیست. این تفکر تنها زمانی درست است که از فروشندگان بدون نام و نشان، بستههای نامشخص و نامعتبر مکمل را بخریم و مصرف کنیم. یا زمانی که از مکملهای بدون مجوز وزارت بهداشت و قاچاق استفاده کنیم.
در غیر این صورت مکمل بدنسازی مرغوب و دارای مجوز وقتی که طبق دستورالعمل مصرف شود، نه تنها هیچ خطری ندارد، بلکه میتواند راه شما را در رسیدن به اهداف خود در ورزش بدنسازی، هموار و کوتاه کند، بدون این که کوچکترین ضرر و آسیبی به شما برساند. یکی از انواع مکمل بدنسازی که حتی افراد ناآشنا با بدنسازی دست کم در برنامههای پزشکی نامش را شنیدهاند، آمینو اسیدها هستند.
آمینو اسیدها که در منابع خوراکی مانند لبنیات و گوشت قرمز هم یافت میشوند، میتوانند عملکردهای گوناگونی را در بدن یک ورزشکار بدنساز به پیش برند. شاید شما هم یکی از افرادی باشید که به تازگی ورزش بدنسازی را آغاز کردهاند و میخواهند از مکمل آمینو اسید مصرف کنند. اگر میخواهید بدانید که طریقه مصرف آمینو اسید چیست و چگونه میتوان بیشترین اثرگذاری را از آن گرفت، در این مقاله از وبلاگ داروخانه آنلاین دارو نیز همراه ما باشید.
آمینو اسید چیست؟
بدن ما که از بیرون ظاهری آرام دارد، در واقع یک کارخانهی بزرگ است که ۲۴ ساعت روز و ۷ روز هفته بدون هیچ تعطیلی و استراحت و بدون هیچ سر و صدایی در داخل خود هزاران فرآیند را به پیش میبرد. یکی از عوامل مهمی که تقریباً در اکثر قریب به اتفاق این فرآیندها دخالت مستقیم دارد، پروتئین است. آن واحدهای کوچکتری که با چسبیدن به یکدیگر پروتئینها را میسازند، آمینو اسید نام دارند.
اسیدهای آمینه نیز خود از اتمهای کربن، هیدروژن، گوگرد، نیتروژن و اکسیژن تشکیل میشوند. فرض کنید که آمینو اسیدها را مثل حروف الفبا در نظر بگیریم، آن وقت بیشمار کلمه وجود دارد که با در کنار هم قرار گرفتن حروف الفبا میتوانیم بسازیم و هر یک از این واژهها مفهومی را بیان میکنند. آمینو اسیدها را در سه دستهبندی گوناگون تفکیک میکنند؛ آمینو اسیدهای استاندارد، آمینو اسیدهای غیر استاندارد و آمینو اسیدهای ضروری (یا اساسی).
اسید آمینههای استاندارد که همچنین با نام اسید آمینههای پروتئینزا هم شناخته میشوند، ۲۰ عدد هستند. بدن ما قادر است این اسیدهای آمینه را به مقداری محدود تولید کند اما بایستی باقی نیاز خود را از مصرف خوراکیهایی مثل تخم مرغ، و گوشت قرمز دریافت کند.
آمینو اسیدهای اساسی یا ضروری آنهایی هستند که بدن انسان توانایی تولیدشان را ندارد و به همین علت باید آن را از منابع خوراکی دریافت کند تا سلامتی خود را حفظ کند. اسیدهای آمینهی ضروری عبارتاند از: لوسین، ایزولوسین، والین، فنیل آلانین، ترئونین، متیونین، تریپتوفان و لیزین.
تأثیر آمینو اسید در بدنسازی
بدنسازان بیشتر از بقیهی افراد با این واقعیت آشنا هستند که بدن چربیها و کربوهیدراتها را برای استفاده در اینده ذخیره میکند. کربوهیدراتها به صورت گلیکوژن در ماهیچهها و کبد ذخیره میشوند و در صورت نیاز تجزیه و به عنوان سوخت سوزانده میشوند. البته خوشبختانه همه میدانند که بدن کالری اضافی مصرفشده را نیز به عنوان چربی در بدن ذخیره میکند، تا در مواقعی که کالری دریافتی کم است، تجزیه و به عنوان سوخت سوزانده شوند. اما بدن ما اسیدهای آمینه را ذخیره نمیکند.
آمینو اسیدهایی که هر روز از طریق غذا مصرف میکنید در سراسر بدن کاربرد دارند. بسیاری از آنها برای ساخت پروتئین استفاده میشوند و برخی (عمدتاً آمینو اسیدهای شاخه دار) مستقیماً به عنوان سوخت سوزانده میشوند. تمام آمینو اسیدهای اضافی که هر روز مصرف میشوند، تجزیه شده و از طریق ادرار دفع میشوند. اگر نتوانید مقادیر کافی از یک یا چند اسید آمینهی ضروری مصرف کنید، دستگاه سازندهی پروتئین بدن شما متوقف میشود و به سرعت تمام اسیدهای آمینهی دیگری را که مصرف کرده اید دور میاندازد. اگر این وضعیت بیش از چند روز ادامه یابد، بدن شما شروع به تجزیه کردن عضلات اسکلتی شما میکند تا به اندام های حیاتی شما اسیدهای آمینهی ضروری از دست رفته را برساند.
بعد از یک تمرین سخت، بدن شما احساس کمبود انرژی میکند. اگر به سرعت هم کالری و هم اسیدهای آمینه ضروری تأمین نشوند، ممکن است تصمیم بگیرد منابع بدن شما را به جای ساختن تودهی عضلانی جدیدی که میخواهید، به حفظ سلامت قلبتان اختصاص دهد. یکی از بهترین راهها برای تشویق کردن بدن به سمت عضلهسازی، مصرف پروتئین هیدرولیز شدهی آب پنیر (Whey) به همراه یک منبع کربوهیدرات ساده (مثلاً میوه، نودل، برنج سفید یا پاستا) بلافاصله بعد از تمرین است. هیدرولیز پروتئین آب پنیر قبل از مصرف به اسیدهای آمینه تجزیه شده است، بنابراین نیازی به هضم ندارد و اسیدهای آمینه می توانند به سرعت وارد سیستم شما شوند و فعالیت های عضله سازی را تشویق کنند.
بدن به چه مقدار اسید آمینه نیاز دارد؟
شما باید به ازای هر گرم پروتئینی که میخورید، ۱۸ میلی گرم هیستیدین، ۲۵ میلی گرم ایزولوسین، متیونین و سیستئین، ۵۵ میلی گرم لوسین، ۵۱ میلی گرم لیزین، ۴۷ میلی گزم فنیل آلانین و تیروزین، ۲۷ میلی گرم ترئونین، ۷ میلی گرم تریپتوفان و ۳۲ میلی گرم دریافت کنید.
آیا منابع گیاهی هم حاوی آمینو اسید هستند؟
غذاهای گیاهی نیز حاوی اسیدهای آمینه هستند، اما تعداد کمی از آنها نیاز شما را به همهی آمینو اسیدها تأمین میکنند. اگر از هر یک از برنامههای غذایی گیاهخواری پیروی میکنید، ترکیبی از غذاهای مخلوط مانند لوبیا با برنج، لوبیا با تورتیلای ذرت یا گندم، برنج با عدس یا سوپ نخود همراه با نان جو بخورید. پاستا با لوبیا یا ساندویچ کره بادام زمینی نیز تمام اسیدهای آمینه ضروری را در اختیار شما قرار میدهد. از آن جایی که مغز شما برای ارسال سیگنال به بقیه بدن به آمینو اسیدها متکی است، توصیه میشود که به شهود خود تکیه کنید تا بفهمید آیا منابع پروتئینی درست را همراه هم میخورید یا خیر.
انواع آمینو اسید در بدنسازی
در این بخش از مقاله به تعدادی از آمینو اسیدها در هر دو گروه ضروری و غیر ضروری، آثار مصرف آنها در بدنسازی و چگونگی مصرفشان خواهیم پرداخت.
آمینو اسیدهای ضروری
-لیزین
ال-لیزین یکی از آمینو اسیدهایی است که برای رشد و نمو بسیار مهم است. در بدن ما از لیزین برای جذب کلسیم استفاده میشود که منجر به رشد استخوانها و ماهیچهها و همچنین اما ه کردن ذخایر چربی برای مصرف انرژی میشود. لیزین تعادل نیتروژن را حفظ میکند و به حفظ توده بدون چربی بدن در دورههای استرس شدید و خستگی کمک میکند. همچنین برای تولید آنتیبادی، بعضی از هورمونها (GH، تستوسترون، انسولین)، آنزیمها، کلاژن و ترمیم بافتهای آسیبدیده واجب و مورد نیاز است. علاوه بر حفظ پروتئین، به ساخت پروتئین عضلانی جدید نیز کمک میکند.
چگونگی استفاده برای بدنسازان: در کنار حفظ و ساخت پروتئین ماهیچهای، لیزین در احیا شدن قوای از دست رفتهی بدن و مبارزه با خستگی بعد از تمرین شدید نقش دارد و تعادل نیتروژن مثبت را حفظ می کند و یک محیط آنابولیک در بدن ایجاد می کند.
مقدار مصرف: توصیه معمول ۱۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است، اما مصرف روزانه بیش از آن است و حتی مصرف ۱/۵ گرم پروتئین به ازای هر پوند (حدود ۴۵۰ گرم) از وزن بدن نیز ضرری ندارد. این یک اسید آمینهی ضروری برای هر ورزشکار است.
مصرف بیش از حد: میتواند منجر به افزایش کلسترول LDL، اسهال و سنگ کیسهی صفرا شود.
– لوسین
لوسین یک از ۳ آمینو اسید بسیار مهم برای بدن انسان، خصوصاً ورزشکاران با نام BCAA است.
استفاده برای بدنسازان: لوسین ممکن است یکی از قویترین عوامل آنابولیک طبیعی در جهان باشد. با این حال، به شما نتایج شگفتانگیزی نشان نمیدهد، زیرا شما همین حالا هم دارید مقدار زیادی از آن را مصرف میکنید.
مقدار مصرف: ۱۶ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن.
مصرف بیش از حد: نتیجه نامشخص است اما میتواند آمونیاک را افزایش دهد.
موارد مصرف پزشکی: پیشگیری از تحلیل رفتن عضلات در زمان کمبود آن در بدن.
منابع غذایی: تقریباً در تمام منابع پروتئینی از جمله لوبیا، انواع آجیل و گندم کامل یافت میشود.
دو مورد از مهمترین آمینو اسیدهای غیر ضروری
-کارنیتین
در میان اسیدهای آمینه، کارنیتین بسیار محبوب است. اما حقیقت این است که این در واقع یک اسید آمینه نیست و فقط به دلیل شباهت ساختاری به این عنوان طبقهبندی میشود. کارنیتین بیشتر به عنوان «ویتامین BT» شناخته میشود.
این ماده در واقع به چهار شکل وجود دارد:
– D- carnitine
– DL- carnitine
– L-carnitine
– Acetyl-L-carnitine (ALC)
با این حال فقط دو مورد آخر میتواند برای بدنسازان مفید واقع شود. هنگامی که تیامین (ویتامین B1) و پیریدوکسین (ویتامین B6) به اندازهی کافی در گردش باشند، میتوانند متیونین و لیزین را برای تولید کارنیتین تحریک کنند. برخلاف اکثر آمینو اسیدها، در سنتز پروتئین نقشی ندارد.
در عوض برای انتقال اسیدهای چرب زنجیره بلند در بدن استفاده میشود. لازم است این اسیدهای چرب وارد سلول شوند و از آن خارج شوند. همچنین اسیدهای آلی با زنجیرهی کوتاه را از میتوکندری خارج میکند تا کوآنزیم میتوکندری آزاد شود. کارنیتین با داشتن این ویژگیها به یک ستاره در محافل بدنسازی بدل شده است، زیرا استفادهی بهینه از کارنیتین میتواند منجر به کاهش درصد چربی بدن و افزایش انرژی شود.
کارنیتین همچنین میتواند برای جلوگیری از تجمع اسیدهای چرب در قلب، کبد و ماهیچهها نیز مفید باشد. مصرف کارنیتین در هر صورت فکر خوبی است زیرا اثر ضد اکسیدکنندهی ویتامین C و E را هم بهبود میبخشد. کارنیتین تنها اسید آمینه غیر ضروری است که باید برای استفاده طولانی مدت در نظر گرفته شود.
برای افرادی که نیاز دارند در طول سال لاغر بمانند، میتواند مفید باشد. البته مقدار زیادی از آن در غذاهای پر از پروتئین وجود دارد. برای بدنسازان رقابتی، استفاده از آن فقط هنگام رژیم گرفتن پیشنهاد میشود، زیرا اثر خم شدن ممکن است به رشد عضلانی آسیب برساند. اما اگر فقط قصد دارید خوشاندام باشید، کارنیتین میتواند مکمل شمارهی یک شما باشد.
-سیستئین
ال سیستئین یک اسید آمینهی غیر ضروری حاوی گوگرد است که آن را به عنوان یک آنتی اکسیدان محبوب میکند. سیستئین برای سلامت پوست، سمزدایی بدن (به دلیل دارا بودن گوگرد) و تولید کلاژن (که برای کشسانی و بافت سالم پوست استفاده میشود) واجب است. به همین دلیل است که اغلب در بتا کراتین یافت می شود، زیرا مولکولهای کراتین چیزهایی هستند که مو و ناخن را تشکیل میدهند و پوستی سالم برای شما فراهم میکنند و اغلب در بافت پوست تشکیل و ذخیره میشود.
استفاده برای بدنسازان: متابولیزر ویتامینهای گروه B، سمزدایی آسیب ناشی از سایر مکمل ها و تقویتکنندهی اثر انسولین.
مقدار مصرف: ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلی گرم طی دو تا سه بار در روز.
مصرف بیش از حد: فقط در بیماران دیابتی امکان پذیر است.
کاربردهای پزشکی: محافظت از کبد
منابع غذایی: گوشت مرغ، گندم، کلم بروکلی، تخم مرغ، سیر، پیاز و فلفل
عوارض کمبود: نامعلوم
طریقه مصرف آمینو اسید پودری
مانند بسیاری از انواع مکمل ها، اسیدهای آمینه نیز به صورت پودر در بازار قابل خریداری هستند تا بع ترمیم و ساخت بافتهای عضلانی کمک کنند. طریقه مصرف آمینو اسید پودری این است که دوز توصیه شده را با آب ساده یا آب میوهای که دوست دارید، مخلوط کنید. بهتر است این مخلوط را قبل و بعد از تمرین با معدهی خالی نوش جان کنید. همچنین می توانید انواع مکمل آمینو اسید را از سایت آنلاین دارو خریداری نمایید.
طریقه مصرف آمینو اسید کپسولی و قرصی
مکمل حاوی آمینو اسید را که در قالب قرص یا کپسول تولید میشود، با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. طریقه مصرف آمینو اسید کپسولی و قرصی بهتر است قبل از تمرین یا بعد آن وقتی معدهی شما خالی باشد.
طریقه مصرف آمینو اسید مایع
شما برای مصرف کردن آمینو اسید مایع میتوانید خلاقانهتر عمل کنید. علاوه بر حالت عادی مصرف این محصول یعنی نوشیدن آن به تنهایی، میتوانید مقداری از آن را به سس سالاد یا سسی که میخواهید تکههای مرغ را در آن بزنید و بخورید، بریزید.
طریقه مصرف آمینو اسید شاخه دار (BCAA)
مصرف مکمل حاوی BCAA قبل از شروع تمرین به شما کمک میکند تا از انرژی و استقامت بیشتری در حین ورزش کزدن لذت ببرید. این ۳ آمینو اسید همچنین میتوانند به جلوگیری از تجزیه شدن عضلات در طول تمرین کمک کنند.
طریقه مصرف آمینو اسید شاخه دار (BCAA) بدین صورت است که اگر میخواهید قبل از تمرین BCAA مصرف کنید، بهتر است این کار را حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از شروع تمرین انجام دهید.
البته مصرف BCAA در هر زمان _قبل، حین و بعد از تمرین_ نیز اشکالی ندارد. BCAAها را میتوان قبل، حین و بعد از تمرین مصرف کرد تا سطح اسید آمینه را در جریان خون به سرعت افزایش دهند، سنتز پروتئین را تقویت کنند و از تجزیه پروتئین عضلانی جلوگیری کنند.
مزایای مصرف مکمل آمینو اسید
مزایای مصرف کردن مکمل حاوی آمینو اسید بسیار زیاد است. اما به طور خلاصه میتوان به این موارد اشاره کرد:
– سیستم ایمنی را تقویت میکند.
– در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و هضم غذا اثر مهمی دارد.
– به رشد ناخن، پوست و موی سالم و شاداب کمک میکند.
-باعث رشد عضلات میشود.
درد عضلانی و خستگی پس از تمرین ورزش را کمتر میکند.
– از تحلیل رفتن عضلات جلوگیری میکند.
– بیماران دچار سوء تغذیه یا سرطان، میتوانند با مصرف این مکملها اشتهای خود را افزایش بدهند.
تداخل دارویی مکمل ورزشی آمینو اسید
مانند هر مکمل دیگری، مکملهای حاوی آمینو اسید هم ممکن است با داروهایی که به طور معمول مصرف میکنید، تداخل داشته باشند. احتمال این تداخل بیش از همه با داروهای بیماران دیابتی و داروهای درمان اختلالات تیروئید، ممکن است. پیش از مصرف این مکمل و هر مکمل دیگری حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنید.
منابع اسیدهای آمینه ضروری کدام است؟
غذاهای زیادی هستند که هر یک از ما در طول روز مصرف میکنیم، بدون آن که بدانیم حاوی کدام آمینو اسیدها هستند. در این بخش از مقاله بعضی از این غذاها را به شما معرفی خواهیم کرد.
- برنج، گندم، طالبی، سیب زمینی و حبوبات حاوی هیستیدین هستند.
- اسفناج، حبوبات، کلم بروکلی، دانهی خشخاش و دانهی کنجد حاوی والین (یکی از BCCAها) هستند.
- اسفناج، دانهی سویا و سیب زمینی شیرین حاوی تریپتوفان هستند.
- دانهی خشخاش، سبزیجات برگ سبز، کدو تنبل و دانهی چیا حاوی ترونین هستند.
- بادام، آووکادو، برنج و کدو حلوایی حاوی فنیل آلانین هستند.
- دانهی چیا، دانهی خشخاش و مغز تخمهی آفتابگردان حاوی متیونین هستند.
- کینوآ، سویا، مغز تخمهی کدو و پسته حاوی لیزین هستند.
- عدس، کینوآ، کلم برگ و گندم سیاه
- حاوی ایزولوسین (یکی دیگر از BCCAها) هستند.
- دانهی کنجد و کدو حلوایی حاوی لوسین (سومین نوع از BCAAها) هستند.
مقدار مصرف آمینو اسید در بدنسازی
در طبیعت بیش از ۱۰۰ تنوع آمینو اسید وجود دارد که از این میان ۲۰ نوع برای سلامتی و عملکرد صحیح اندامهای ما انسانها واجب است. ممکن است آمینو اسیدها در نگاه اول شبیه هم باشند، اما این تنها ظاهر ماجرا است. اگر میخواهید بدانید برای مصرف هر کدام از این آمینو اسیدها چه دوزی لازم است با مربی یا پزشک خود مشورت کنید. البته در قسمتهای قبلی مقاله نیز میتوانید به اطلاعاتی ساده و عمومی دربارهی دوز مصرف بعضی از آنها برسید. گرچه پیشنهاد ما این است که به این اطلاعات بسنده نکنید.
بهترین زمان مصرف مکمل آمینو اسید
فرقی نمیکند که هدف شما از مصرف مکمل حاوی آمینو اسید چیست. چه بخواهید قدرت عضلات را در تمرین افزایش دهید یا بخواهید بر استقامت خود بیافزایید، مصرف مکمل حاوی آمینو اسید قبل، حین و پس از جلسهی تمرین به شما در رسیدن به هدفتان کمک میکند.
طریقه مصرف صحیح آمینو اسید در حین تمرین
طریقه مصرف آمینو اسید هیچ شرط خاصی ندارد و به سادگی با یک لیوان آب قابل مصرف است. پیشنهاد میشود برای گرفتن نتایج بهتر معده خالی باشد.
طریقه مصرف آمینو اسید بدنسازی بعد از تمرین
تنها نکتهای که در طریقه مصرف آمینو اسید اهمیت دارد، خالی بودن معده است. به جز این شما میتوانید مکمل آمینو اسید را قبل، بعد یا حتی حین تمرین ورزشی خود مصرف کنید. در هر سه حالت شما میتوانید از این نوع مکملها نتیجهی خوبی بگیرید.
طریقه مصرف آمینو اسید در روزهای غیر تمرین
اسیدهای آمینه مصرف شده در روزهای استراحت، میتوانند همان طور که بلافاصله پس از ورزش عمل میکنند، عمل کنند. یعنی در روزهای غیر تمرین نیز میتوانند بدن را به ایجاد بافت عضلانی جدید تشویق کنند، جذب گلوکز را به شکل گلیکوژن در عضلات بیافزایند و باعث محافظت از سلولهای عضلانی که تمایل به ایجاد بافت عضلانی جدید دارند در برابر عوامل کاتابولیک (نیمی از فرآیند متابولیسم یا سوخت و ساز) شوند، همچنین ریکاوری را افزایش و بهبود دهند. پس از مصرف این مکمل در روزهای غیر تمرین نیز به هیچ وجه غافل نشوید.
طریقه مصرف آمینو اسید بلافاصله پس از بیدار شدن
این کار زمانی بسیار مفید است که از بافت ماهیچهای موجود برای ترمیم بافت تازه پاره شده و آسیب دیده استفاده میکنیم. در این صورت، بهترین زمان برای مصرف BCAAها صبح قبل از تمرین است. در واقع، مصرف مکملهای BCAA با معده خالی میتواند انرژی شما را افزایش دهد و استقامت بیشتری حین تمرین در سطوح بهینه به شما بدهد.
طریقه مصرف آمینو اسید برای خانم ها
زنان میتوانند در هر زمانی از روز از مکملهای حاوی آمینو اسید از جمله BCAAها مصرف کنند، اما مصرف آنها قبل یا در حین تمرین به دو دلیل عمده بهتر است. اول آن که مصرف BCAAها قبل یا در حین تمرین، تجزیه پروتئین عضلانی را به حداقل می رسانند و دوم این که درد عضلانی را پس از پایان تمرین به شدت کاهش میدهند.
دلیل اهمیت دانستن زمان مصرف آمینو اسیدها
خوشبختانه مکمل آمینو اسید _با هر هدفی که مصرف شود_ میتواند در تمام اوقات روز مصرف شود و بهترین نتیجه را ارائه دهد. با این حال رعایت دو نکته میتواند این نتیجه را به حداکثر برساند. اول این که آمینو اسید را با معدهی خالی مصرف کنید و دوم این که مانند هر مکمل دیگری در مصرف آنها مداومت و نظم داشته باشید.
عوارض مصرف آمینو اسید در بدنسازی
تهوع، سردرد و احساس درد، ۳ مورد از رایجترین عوارض مصرف طولانی مدت مکمل حاوی آمینو اسید است. این مکملها همچنین میتوانند بر سطح قند خون شما نیز تأثیر بگذارند. این به آن معنی است که مدتی قبل و مدتی بعد از انجام هر جراحی باید از آنها اجتناب کنید. بد نیست بدانید بسیاری از کارشناسان توصیه میکنند از مصرف مکملهایی که حاوی یک اسید آمینهی واحد هستند، خودداری کنید.